Zespół Szkół w Postoliskach

Komputer, laptop czy tablet coraz częściej stają się główną rozrywką dzieci i młodzieży. Zastąpiły one powszechnie znane gry planszowe, aktywności sportowe, wspólne czytanie bajek i zabawy z rówieśnikami na powietrzu. Dzieci spędzają coraz więcej czasu grając w gry komputerowe, przeglądając portale społecznościowe lub oglądając kolejne odcinki swoich ulubionych seriali. Jednakże elektronika nie może całkowicie zastąpić życia rodzinnego. Niestety zauważono, że coraz więcej dzieci wyłącznie w ten sposób spędza swój wolny czas. 

   Wpływ gier komputerowych na dzieci jest wieloaspektowy. Dotyczy pięć sfer rozwoju młodego człowieka: 

• rozwój psychiczny: uzależnienia, problemy emocjonalne, zaburzenia interpersonalne, przeciążenie psychofizyczne wywołane nadmiarem bodźców docierających do organizmu
• rozwój społeczny: brak stacjonarnego kontaktu z rówieśnikami, zaburzenia społeczne;
• rozwój intelektualny: szok informacyjny, 
• rozwój moralny: treści niedostosowane dostosowane do wieku odbiorcy, zagrożenie cyberprzemocą;
• rozwój fizyczny: nieprawidłowa postawa ciała, nadwyrężanie wzroku, brak ruchu

Wpływ gier komputerowych na rozwój psychiczny dziecka nie jest obojętny. U dzieci w wieku szkolnym rozwijają się procesy poznawcze. Nazywamy nimi podstawowe funkcje, dzięki którym poznajemy rzeczywistość, przyswajamy wiedzę oraz przetwarzamy uzyskane informacje kolejno wyprowadzając je do swojego życia w formie reakcji, którą jest nasze zachowanie. W tym wieku kształtują się również struktury osobowości człowieka. Długotrwałe, niekontrolowane granie prowadzi do pogorszenia rozwoju procesów poznawczych czy poczucia odosobnienia dziecka. Co za tym idzie elektronika może doprowadzić do uzależnienia. Młody człowiek traci zainteresowanie tym co tu i teraz. Jest on oderwany od rzeczywistości, zanikają kontakty rówieśnicze. Świat gier staje się jego życiem. Dziecko przestaje odróżniać podstawowe wartości takie jak dobro czy zło. Budzi się w nim agresja, którą później może wyładowywać na najbliższym otoczeniu. 

Jak możemy zapobiec uzależnieniu od mediów u dzieci i młodzieży? 

• Należy konsekwentnie stosować ważną zasadę: najpierw obowiązki – potem rozrywka. 
• Ograniczajmy czas spędzany na graniu - skorzystajmy z pomocy minutnika. Zalecenia polskich specjalistów mogą być cenną wskazówką:  
• dzieci poniżej 3 roku życia w ogóle nie powinny oglądać telewizji i korzystać z komputera, 
• dzieci od 3 do 7 lat – maksymalnie 30 minut dziennie (3,5 godziny tygodniowo), 
• dzieci w wieku od 7 do 12 lat – maksymalnie ok. 60 minut dziennie.

• Zadbajmy o to by dziecko robiło przerwy w czasie korzystania z komputera, napiło się wody, wyszło na świeże powietrze. 
• Proponujemy dziecku inne atrakcje jako metody spędzania wolnego czasu, np. gry planszowe, wspólne wyjście na rower. 
• Nie zapominajmy o kontrolowaniu dziecka w czasie grania przy komputerze, w szczególności treści jakie ogląda. Nie należy pozwalać na instalowanie gier, w których występuje przemoc lub są przeznaczone dla osób pełnoletnich. 
• Dobrym rozwiązaniem będzie także zainstalowanie programów filtrujących Internet ograniczy to dostęp do treści niepożądanych. 
• Jeśli dziecko fascynuje się elektroniką możemy połączyć przyjemne z pożytecznym - zapisując je na zajęcia online, kursy internetowe rozwijające jego zainteresowania,
• Jednak najważniejszą kwestią jest to abyśmy pamiętali o poświęcaniu czasu i zainteresowania dziecku.  

Co zrobić gdy uzależnienie już wystąpiło?

Jak zauważył prof. Mariusz Jędrzejko, pedagog społeczny i socjolog z Wydziału Nauk o Zdrowiu i Kultury Fizycznej Uniwersytetu Technologiczno-Humanistycznego w Radomiu, mechanizm uzależnienia dotyczy co 25-30 gracza, ale mechanizm zaburzonych relacji już co 5-6 dziecko, z tendencją do poszerzania się grupy „zaburzonych”.

 Objawy uzależnienia jakie można zauważyć u dziecka:

• Celowe pomniejszanie czasu spędzanego na grach. Dziecko mówi, że spędziło jedną godzinę na graniu, podczas gdy wiadomo, że grało przez 3 godziny.
• Wykazywanie zachowań obronnych. Czy Twoje dziecko reaguje gniewem lub zupełnie nieadekwatnym zachowaniem, gdy pytasz je o gry komputerowe?
• Negatywny wpływ na inne elementy życia dziecka. Inne dzieci, hobby, szkoła, przyjaciele lub sport, mogą stać się zaniedbywane, ponieważ dziecko poświęca coraz więcej czasu na grę.
• Ukrywanie uczuć. Dzieci mogą traktować gry komputerowe jako ucieczkę, w celu uniknięcia radzenia sobie z przykrymi emocjami.

Jeśli uważasz, że Twoje dziecko cierpi na uzależnienie od gier czy mediów, pamiętaj - nie jesteś sam. Specjaliści znajdą sposoby, aby pomóc Ci z tym problemem. Skorzystaj z konsultacji z psychologiem lub/i  lekarzem psychiatrą.

Opracowała:

psycholog 

Ewelina Jamiołkowska

Źródła:

1. Żebrowska, Psychologia rozwojowa dzieci i młodzieży, PWN, Warszawa, 1982
2. Podgórska.”Wpływ komputera i Internetu na rozwój dzieci i młodzieży.”